Słownictwo na tej stronie:
| słowo | znaczenie |
|---|---|
| pi | (przegrupowuje przymiotniki/przysłówki) |
| la | „jeśli/kiedy” (wprowadza kontekst) |
| luka | dłoń, ręka, ramię |
| linja | podłużny, giętki przedmiot, nić, sznur, włos |
| palisa | podłużny, twardy przedmiot, gałąź, kij |
| selo | zewnętrze, otulina, skóra, granica |
| len | tkanina, ubranie, pokrowiec |
| lete | zimny, surowy |
| musi | rozrywkowy, artystyczny, zabawa, gra |
Czas przedstawić kolejne dwie partykuły języka toki pona: „pi” oraz „la”.
pi
Słówko „pi” przegrupowywuje przymiotniki i przysłówki. Normalnie przydawki dodawane są do wcześniejszej grupy wyrazów jedna po drugiej. Na przykład:
jan wawa — silna osoba
jan wawa ala — brak silnych osób
Jeżeli chcesz powiedzić „słaba osoba”, musisz zaprzeczyć słowu „wawa”, nie — „jan”. I tutaj wkracza „pi”.
jan pi wawa ala — słaba osoba („osoba o braku siły”)
Tym samym zastosowaniem można posłużyć się w innych przypadkach:
jan wawa mute — wiele silnych ludzi
jan pi wawa mute — bardzo silna osoba
Partykuła ta może być również zastosowana w utartych zestawieniach wyrazowych:
jan toki utala — walczący mówca
jan pi toki utala — krytyk
Jeżeli wolisz używać składni „toki [przymiotnik]”, gdy chcesz określasz temat rozmowy (tak jak to pokazano na stronie 4), „pi” przyda się w określaniu tematu rozmowy, który wymaga kilku słów, by go opisać. Przykładowo:
sina toki pi ma tomo mama sina. — Mówisz o swoim rodzinnym mieście.
pi i kolory
Słówko „pi” jest często używane przy łączeniu kolorów (opisanym na stronie 8):
sewi pi pimeja walo li ike tawa mi. — Nie lubię szarego nieba.
Według mnie „pi” może zostać pominięte, aczkoliwek może to budzić niejasności:
sewi pimeja walo li ike tawa mi. — Nie lubię szarego nieba.
To drugie może zostać zrozumiane jako „niebo w kolorze i czarnym i białym”.
pi i nieoficjalne słowa
Wyraz „pi” można użyć w wyrażeniach, w których występują słowa nieoficjalne.
ma tomo Wasintan li ma tomo lawa pi ma Mewika. – Miasto Waszyngton jest stolicą („głównym miastem”) Stanów Zjednoczonych.
la
Słówka „la” możemy użyć, aby zbudować zdania warunkowe oraz by wprowadzić kontekst. Oba te zabiegi przeprowadza się łącząc dwa zdania w jedno.
[zdanie A] la [zdanie B].
W kontekście [zdania A], [zdanie B].
Najczęściej tłumaczy się to zdanie jako:
Kiedy [zdanie A], wtedy [zdanie B].
Na przykład:
moku ni li pona la mi pana e ona tawa sina. — Jeżeli to danie jest dobre, dam ci je.
ona li moli la ni li ike tawa jan ale. — Jeżeli umrze, będzie to negatywne dla każdego.
Ale użycie „la” nie ogranicza się na tym. Partykuła ta może również zastąpić konstrukcje typu „lon [wyrażenie]”, kiedy mowa o miejscu lub czasie (więcej informacji na ten temat na następnej stronie).
o kalama ala lon tomo lipu. — Nie hałasuj w bibliotece.
tomo lipu la o kalama ala. — W bibliotece bądź cicho.
Za pomocą tego wyrazu można również określić perspektywę; podobnie działa „tawa”:
ni li pona tawa mi. — To jest dobre według mnie. / Lubię to.
mi la ni li pona. — (Z mojego punktu widzenia / według mnie), to jest dobre.
…albo łączyć kilka zdań:
tan ni la… — Dlatego…
ni la… — À propos…
Partykuły „la” można użyć na wiele różnych sposobów, również takich, o których nie wspomniano w tym kursie. Toki pona wielce polega kontekście, dlatego najlepiej jest po prostu „formułować zdania tak, aby się dogadać”.
Różnice dialektalne
W tej części wyjaśniono, jak różne kursy toki pony różnią się sposobem wyrażania pewnych idei.
Oficjalna książka, kursy online i moje osobiste upodobania różnią się tym, jak stosują interpunkcję w zdaniach z „la”.
W oficjalnej książce przecinek jest umieszczany przed partykułą „la” tylko w momencie, kiedy złączone są dwa zdania. W innych przypadkach przecinka nie ma.
Seria filmików „12 days of sona pi toki pona” w ogóle nie używa znaków przestankowych (tak samo jest w przypadku kursu „o kama sona e toki pona!”).
Osobiście wolę używać przecinka po „la” z uwagi na estetykę, ale w tym kursie interpunkcja jest pomijana. W każdym razie użycie znaków przestankowych jest kwestią gustu. Jest tak za sprawą tego, że w miejscu, gdzie inne języki użyłyby interpunkcji, w toki ponie taki sam zabieg można przeprowadzić korzystając z partykuł lub rozbijając zdanie.
Ćwiczenia
A teraz spróbuj zrozumieć poniższe zdania.
- kulupu pi jan mute li ike tawa mi.
- tomo ni la mi toki kepeken toki pona, mi toki kepeken toki Inli.
- sina moku e soweli lete la ona li ike tawa sijelo sina.
- kalama musi ona li pona mute.
- sina kepeken ike e ilo la ona li pakala.
I przetłumacz następujące na toki ponę.
- Niebieskie niebo podoba mi się bardziej, niż szare niebo.
- Jeżeli na dworze jest ciemno, zostań w domu.
- Ona jest w barze („domu szalonej wody”).
- Głośna osoba („osoba o głośnych dźwiękach”) mówi dziwne rzeczy.
- Ta blondynka („kobieta o białych włosach”) jest atrakcyjna.
- Jeżeli nie będziesz rozmawiać z ludźmi, nie będziesz mieć przyjaciół.